رفلاکس معده چیست؟ | راهکارهای طلایی رفع همیشگی ترش کردن معده
مقدمه
رفلاکس معده یا به اصطلاح، یک اختلال شایع در دستگاه گوارش است که زمانی رخ میدهد که محتویات معده به عقب، یعنی به سمت مری و مری استخوانی حرکت می‌کند. این موضوع می‌تواند باعث ایجاد علائمی مانند سوزش در قسمت فوقانی معده (سوزش قلبی)، سوزش در حلق، سرفه، حس بزرگی در گلو و در برخی موارد دیگر شود. رفلاکس معده ممکن است به عوامل مختلفی از جمله تغذیه نامناسب، استرس، چاقی، بارداری و عوامل زندگی روزمره مربوط باشد. درمان این بیماری معمولا شامل تغییرات در رفتارهای تغذیه‌ای، مصرف داروهای ضد اسید و در برخی موارد مراجعه به پزشک برای دریافت درمان‌های دیگر می‌شود. در ادامه این مطلب از وبلاگ لوکس دارو با ما همراه باشید تا اطلاعات بیشتری درباره رفلاکس معده به دست آورید.
رفلاکس معده چیست؟
رفلاکس معده یا بازگشت محتویات معده به مری، یک اختلال شایع گوارشی است که می‌تواند علائم ناراحت کننده‌ای داشته باشد. در این شرایط، اسید معده و سایر محتویات از معده به طرف مری حرکت می‌کنند که می‌تواند باعث سوزش سر دل، سوء هاضمه، سوزش معده و حتی سرفه یا گرفتگی صدا شود. علل اصلی رفلاکس معده عبارتند از:
- ضعف اسفنکتر نری معده که مانع از بازگشت محتویات معده می‌شود.
- افزایش فشار داخل شکمی مانند در چاقی، بارداری یا فتق‌های بزرگ.
- مصرف برخی داروها یا الکل که منجر به شل شدن اسفنکتر می‌شوند.
- بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت یا اختلالات گوارشی.
درمان رفلاکس شامل تغییر سبک زندگی، رژیم غذایی مناسب، اجتناب از غذاهای تحریک کننده، کاهش وزن در صورت چاقی و در موارد شدید استفاده از داروهای کاهنده اسید یا جراحی است. داشتن عادات صحیح خوردن و پرهیز از خوابیدن بلافاصله بعد از غذا می‌تواند کمک کننده باشد.
با علائم رفلاکس معده آشنا شوید
همانطور که گفته شد، ترش کردن معده علائم متنوعی دارد که می‌توانند افراد را به طور متفاوتی تحت تاثیر قرار دهند. در ادامه به بررسی برخی از علائم شایع و نادرتر رفلاکس معده به طور عمیق‌تر می‌پردازیم:
1. سوزش سردل
سوزش سردل، احساس سوزش یا درد در قفسه سینه، پشت جناغ سینه و گلو است که معمولا بعد از غذا خوردن یا دراز کشیدن بدتر می‌شود. این سوزش می‌تواند از چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد و گاه به حدی شدید باشد که فرد را از خواب بیدار کند. خانم 40 ساله‌ای که بعد از خوردن غذاهای چرب یا تند، دچار سوزش شدیدی در قفسه سینه می‌شود. این سوزش تا چند ساعت ادامه دارد و با دراز کشیدن بدتر می‌شود.
2. ترش کردن
ترش کردن، بازگشت اسید معده و محتویات آن به دهان است که طعم ترش یا تلخی در دهان ایجاد می‌کند. این عارضه می‌تواند در طول روز، به خصوص بعد از غذا خوردن یا خم شدن، رخ دهد. به طور مثال آقایی که بعد از خوردن غذا، طعم ترشی در دهان خود احساس می‌کند و مجبور می‌شود به طور مکرر آب دهان خود را قورت دهد.
3. علائم تنفسی
برخی از افراد مبتلا به رفلاکس معده، علائم تنفسی مانند سرفه خشک، گرفتگی صدا و احساس سوزش در گلو را نیز تجربه می‌کنند. این علائم ممکن است به دلیل تحریک مجاری تنفسی توسط اسید معده ایجاد شوند. برای مثال خانمی در شب یا هنگام دراز کشیدن به طور مزمن دچار سرفه خشک می‌شود. بعد از معاینه و بررسی، مشخص می‌شود که این سرفه ناشی از رفلاکس معده است.
4. علائم غیرمعمول
در برخی موارد، رفلاکس معده می‌تواند علائم غیرمعمولی مانند درد قفسه سینه، خس خس سینه، التهاب لثه و سایش دندان‌ها را ایجاد کند. آقایی که سابقه رفلاکس معده دارد، به طور ناگهانی دچار درد قفسه سینه می‌شود. با وجود شباهت این درد به درد قلبی، بعد از بررسی مشخص می‌شود که ناشی از ترش کردن معده است.
5. علائم رفلاکس معده در نوزادان
نوزادان به دلیل عدم تکامل کامل دریچه بین مری و معده، بیشتر در معرض رفلاکس معده قرار دارند. استفراغ مکرر، بی‌قراری و گریه کردن، مشکل در وزن گیری و سرفه مزمن از جمله علائم ترش کردن معده در نوزادان است.
تغییر صدا در اثر رفلاکس – علت تغییر صدا در رفلاکس
رفلاکس معده یا بازگشت اسید معده به مری، می‌تواند باعث علائم مختلفی از جمله تغییر صدا شود. به این عارضه، لارنژیت رفلاکسی یا رفلاکس حنجره نیز می‌گویند.
علت تغییر صدا در رفلاکس معده
- تحریک تارهای صوتی: اسید معده می‌تواند تارهای صوتی را تحریک کرده و باعث التهاب، تورم و قرمزی آنها شود. این التهاب می‌تواند منجر به گرفتگی صدا، خشونت صدا و ناتوانی در تولید صداهای بلند شود.
- ایجاد زخم: در موارد شدید، اسید معده می‌تواند باعث ایجاد زخم در تارهای صوتی شود. این زخم‌ها می‌توانند سبب خونریزی، خشن شدن صدا و ناتوانی در خوانندگی یا صحبت کردن طولانی مدت شوند.
- اسپاسم عضلات حنجره: اسید معده می‌تواند باعث اسپاسم عضلات حنجره شود. این اسپاسم قادر خواهد بود که منجر به گرفتگی صدا و ناتوانی در تولید صداهای بلند شود.
عوامل تشدید کننده رفلاکس معده چیست؟
- مصرف غذاهای چرب، تند و اسیدی: این غذاها می‌توانند باعث افزایش اسید معده و تشدید علائم رفلاکس شوند.
- مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار و الکلی: این نوشیدنی‌ها می‌توانند دریچه بین مری و معده را شل کرده و باعث بازگشت اسید معده به مری شوند.
- سیگار کشیدن: دود سیگار می‌تواند دریچه بین مری و معده را شل کرده و باعث بازگشت اسید معده به مری شوند.
- اضافه وزن: اضافه وزن می‌تواند فشار داخل شکم را افزایش داده و باعث بازگشت اسید معده به مری شوند.
- دراز کشیدن بعد از غذا خوردن: دراز کشیدن بعد از غذا خوردن می‌تواند باعث بازگشت اسید معده به مری شوند.
علائم رفلاکس حنجره‌ای یا حلقی
- سوزش گلو: احساس سوزش و درد در گلو که می‌تواند به طور مداوم یا متناوب وجود داشته باشد.
- احساس توده در گلو: احساس وجود یک توده در گلو که می‌تواند بلع را دشوار کند.
- سرفه خشک: سرفه‌های مداوم و بدون خلط که می‌تواند در شب یا هنگام دراز کشیدن بدتر شود.
- گرفتگی صدا: خشونت صدا یا ناتوانی در تولید صداهای بلند.
- صاف کردن مکرر صدا: تلاش برای رفع احساس سوزش یا توده در گلو با صاف کردن صدا.
- درد گوش: درد یا احساس پری در گوش.
- احساس سوزش در پشت جناغ سینه: سوزش یا درد در پشت جناغ سینه که می‌تواند به گردن، شانه‌ها و فک نیز انتشار یابد.
علائم کمتر شایع
- حالت تهوع: احساس تهوع یا استفراغ
- مشکل در بلع: احساس درد یا دشواری در بلع غذا یا مایعات
- تنگی نفس: احساس تنگی نفس یا مشکل در تنفس
- سرفه خونی: سرفه همراه با خلط خونی
چرا سوزش معده در رفلاکس حنجره‌ای یا حلقی کمتر است؟
در رفلاکس حنجره‌ای یا حلقی، اسید معده به جای مری، به حنجره و گلو باز می‌گردد. به همین دلیل، سوزش معده در این نوع رفلاکس کمتر شایع است.
دلایل
- موقعیت حنجره: حنجره در بالاتر از مری قرار دارد. به همین دلیل، اسید معده باید مسافت بیشتری را طی کند تا به حنجره برسد. در این مسیر، اسید معده توسط بزاق خنثی شده و رقیق می‌شود.
- عدم وجود اسفنکتر: مری در انتهای خود دارای یک اسفنکتر عضلانی است که از بازگشت اسید معده به مری جلوگیری می‌کند. حنجره فاقد این اسفنکتر است. به همین دلیل، اسید معده به راحتی می‌تواند به حنجره بازگردد.
- حساسیت حنجره: حنجره به اسید معده حساس‌تر از مری است. به همین دلیل، حتی مقدار کمی اسید معده می‌تواند باعث سوزش و التهاب حنجره شود.
تشخیص لارنژیت رفلاکس
معاینه
- معاینه فیزیکی: پزشک با معاینه گلو و حنجره، می‌تواند علائمی مانند التهاب، تورم و قرمزی را مشاهده کند.
- لارنگوسکوپی: در این روش، پزشک با استفاده از یک لوله نازک و انعطاف‌پذیر که به دوربین مجهز است، داخل حنجره را مشاهده می‌کند. این روش به پزشک کمک می‌کند تا علائمی مانند التهاب، زخم و توده را مشاهده کند.
آزمایشات
- مانومتری مری: این آزمایش برای بررسی فشار عضلات مری انجام می‌شود. این آزمایش می‌تواند به تشخیص مشکلاتی مانند شل شدن دریچه بین مری و معده که منجر به رفلاکس اسید معده می‌شود، کمک کند.
- pH مری: این آزمایش برای بررسی میزان اسید موجود در مری انجام می‌شود. این آزمایش می‌تواند به تشخیص رفلاکس اسید معده، حتی در مواردی که علائم وجود ندارد، کمک کند.
تشخیص افتراقی
- لارنژیت حاد
- لارنژیت مزمن
- تومورهای حنجره
- بیماری‌های عصبی عضلانی
درمان
- تغییر در رژیم غذایی
- مصرف دارو
- جراحی
تشخیص بیماری رفلاکس معده
معاینه
- معاینه فیزیکی: پزشک با معاینه شکم، می‌تواند علائمی مانند درد، نفخ و تورم را بررسی کند.
- آندوسکوپی: در این روش، پزشک با استفاده از یک لوله نازک و انعطاف‌پذیر که به دوربین مجهز است، داخل مری و معده را مشاهده می‌کند. این روش به پزشک کمک می‌کند تا علائمی مانند التهاب، زخم و فتق هیاتال را مشاهده کند.
آزمایشات
- مانومتری مری: این آزمایش برای بررسی فشار عضلات مری انجام می‌شود. این آزمایش می‌تواند به تشخیص مشکلاتی مانند شل شدن دریچه بین مری و معده که منجر به رفلاکس اسید معده می‌شود، کمک کند.
- pH مری: این آزمایش برای بررسی میزان اسید موجود در مری انجام می‌شود. این آزمایش می‌تواند به تشخیص رفلاکس اسید معده، حتی در مواردی که علائم وجود ندارد، کمک کند.
درمان خانگی کاهش رفلاکس اسید معده و تغییر صدای ناشی از رفلاکس
اگر هنوز به مرحله خطرناکی از رفلاکس معده نرسیده‌اید، راهکارهایی که در ادامه به شما خواهید گفت، می‌توانند از بدتر شدن وضعیت معده شما جلوگیری کرده و از بروز رفلاکس معده پیشگیری نمایید.
1. آهسته و پیوسته خوردن
اینکار باعث می‌شود غذا به آرامی وارد معده شده و فشار کمتری به اسفنکتر مری معده وارد شود. همچنین با جویدن کامل غذا، ورود هوا به معده کاهش می‌یابد که از افزایش فشار داخل معده جلوگیری می‌کند.
2. پرهیز از برخی غذاها
غذاهای چرب، سرخ شده، فست فودها، غذاهای ترش مانند آناناس و گوجه فرنگی و نوشیدنی‌های حاوی کافئین مانند قهوه، نوشابه و چای باعث افزایش ترشح اسید معده و تحریک مری می‌شوند که رفلاکس را بدتر می‌کنند.
3. نوشابه گازدار ممنوع
گازهای موجود در این نوشیدنی‌ها باعث افزایش فشار در معده می‌شوند که می‌تواند اسفنکتر مری را ضعیف کرده و رفلاکس را تشدید کند.
4. ایستادن پس از صرف غذا
دراز کشیدن بلافاصله پس از غذا خوردن باعث می‌شود غذا و اسید به سمت مری برگردد. ایستادن یا نشستن در یک وضعیت راحت به جلوگیری از رفلاکس کمک می‌کند.
5. اجتناب از حرکات سریع پس از صرف غذا
فعالیت‌های ورزشی سنگین پس از غذا فشار را در ناحیه شکم افزایش میدهد که می‌تواند باعث معکوس شدن محتویات معده به مری شود.
6. خوابیدن در سطح شیب‌دار
خوابیدن در یک وضعیت شیب دار با سر و شانه‌های بالاتر از بدن، از برگشت اسید معده به مری در شب جلوگیری می‌کند.
7. رهایی از اضافه وزن
چاقی و اضافه وزن فشار را بر روی معده افزایش میدهد که احتمال رفلاکس را بیشتر می‌کند. کاهش وزن این فشار را کم می‌کند.
8. استرس
استرس باعث افزایش ترشح اسید معده می‌شود و همچنین می‌تواند عملکرد اسفنکتر مری را مختل کند که رفلاکس را تشدید می‌کند.
9. ترک دخانیات
دود سیگار باعث تحریک دیواره مری و تضعیف اسفنکتر مری می‌شود که شرایط را برای رفلاکس بدتر می‌کند.
10. استفاده از داروهای مناسب
آنتی‌اسیدها مانند آنتی‌اسیدهای قابل خرید بدون نسخه و مهارکنندگان پمپ پروتون که با نسخه پزشک تجویز می‌شوند، با کاهش اسید معده می‌توانند علائم رفلاکس را تسکین دهند.
با به کار بستن ترکیبی از این روش‌ها می‌توان بر علائم رفلاکس و صدای گرفته ناشی از آن غلبه کرد و از آسیب بیشتر به مری جلوگیری نمود.
سخن پایانی
در این مطلب از وبلاگ لوکس دارو با شما کاربران گرامی همراه بودیم و سعی کردیم درباره رفلاکس معده اطلاعات کاملی را در اختیارتان قرار دهیم. همانطور که متوجه شدید، رفلاکس معده موضوعی است که برای هر شخصی رخ میدهد. ترش کردن معده، یک اختلال مزاج‌آور در دستگاه گوارش است که می‌تواند زندگی روزمره را تحت تاثیر قرار دهد. با ایجاد تغییرات در رژیم غذایی و سبک زندگی، می‌توان مدیریت و کنترل این عارضه را بهبود بخشید. به همین دلیل، اطلاعاتی که درباره علائم و درمان‌های موجود داریم، می‌تواند به افراد کمک کند تا با این وضعیت مواجه شده و به راحتی از آن کنترل کنند.
سوالات متداول درباره ترش کردن معده
1. رفلاکس معده چیست؟
رفلاکس معده، برگشت اسید معده به مری است که می‌تواند باعث علائمی مانند سوزش سر دل، ترش کردن، سرفه و درد گلو شود.
2. چه عواملی باعث رفلاکس معده می‌شوند؟
- شل شدن دریچه بین مری و معده
- فتق هیاتال
- چاقی
- بارداری
- سیگار کشیدن
- مصرف برخی داروها
- رژیم غذایی نامناسب
3. علائم رفلاکس معده چیست؟
- سوزش سر دل
- ترش کردن
- سرفه
- درد گلو
- احساس توده در گلو
- گرفتگی صدا
- مشکل در بلع
4. رفلاکس معده چگونه تشخیص داده می‌شود؟
- معاینه فیزیکی
- آندوسکوپی
- مانومتری مری
- pH مری
5. رفلاکس معده چگونه درمان می‌شود؟
- تغییر در رژیم غذایی
- مصرف دارو
- جراحی
6. چه تغییراتی در رژیم غذایی می‌توان برای ترش کردن معده انجام داد؟
- اجتناب از غذاهای محرک
- مصرف وعده‌های غذایی کوچکتر
- عدم دراز کشیدن بعد از غذا خوردن
- جویدن کامل غذا
- کاهش وزن
- عدم استعمال دخانیات
7. چه داروهایی برای رفلاکس معده تجویز می‌شوند؟
- داروهای ضد اسید
- مهارکننده‌های پمپ پروتون
- داروهای ضد تهوع
- داروهای مسکن
8. چه زمانی باید برای رفلاکس معده به پزشک مراجعه کرد؟
- اگر علائم رفلاکس شما شدید یا مداوم باشد
- اگر علائم شما با درمان‌های خانگی بهبود نمی‌یابد
- اگر دچار مشکل در بلع هستید
- اگر خونریزی گوارشی دارید
9. عوارض رفلاکس معده چیست؟
- زخم مری
- التهاب مری
- باریک شدن مری
- سرطان مری
10. چگونه می‌توان از رفلاکس معده پیشگیری کرد؟
- حفظ وزن سالم
- عدم استعمال دخانیات
- اجتناب از غذاهای محرک
- عدم دراز کشیدن بعد از غذا خوردن
- بالا بردن سر تخت هنگام خواب